Jak ciąża wpływa na parametry badań laboratoryjnych?

Ciąża wiąże się z szeregiem zmian w organizmie kobiety. Najczęściej stan ten kojarzony jest z “burzą hormonalną” i, co za tym idzie, rozchwianiem emocjonalnym. Co jednak jeszcze staje się inne? Na jakie parametry w wynikach badań laboratoryjnych ma wpływ ciąża?

Wspomniane wyżej zmiany w gospodarce hormonalnej to nie tylko wzrost hormonów steroidowych, takich jak progesteron i estrogeny. Łożysko jest bowiem gruczołem endokrynnym i produkuje duże ilości hormonów: gonadotropinę łożyskową, ludzki laktogen łożyskowy, kortykotropinę i tyreotropinę łożyskową. Stężenie gonadotropiny na początku ciąży podwaja się co 2 dni, osiąga maksymalną wartość w 10 tygodniu ciąży, a następnie stopniowo ulega obniżeniu. Łożysko wydziela także enzym, fosfatazę alkaliczną, którego aktywność wzrasta podczas ciąży.

 

Inne są także czynności przysadki mózgowej, która w ciąży zwiększa swoją objętość nawet dwukrotnie. Stężenie produkowanej przez nią prolaktyny (PRL - hormon biorący udział w zapoczątkowaniu i utrzymaniu laktacji) wzrasta stopniowo przez cały okres ciąży. Gdy po porodzie kobieta nie karmi piersią, stężenie PRL normalizuje się w ciągu około 2 tygodni. U kobiet karmiących natomiast każde karmienie pobudza wydzielanie tego hormonu.

 

Około trzeciego miesiąca po rozpoczęciu karmienia stężenie PRL wraca jednak do poziomu pierwotnego. Zwiększa się także aktywność oksytocyny, która - będąc pulsacyjnie uwalniana do krwi podczas porodu - stymuluje skurcze macicy. Z okresem ciąży wiąże się również wzrost wydzielania tyroksyny przez tarczycę oraz umiarkowane powiększenie tego gruczołu. Należy jednak pamiętać, że, jeśli powiększenie tarczycy będzie wyraźne, wymaga to dodatkowych badań.

 

Charakterystyczne są zmiany w morfologii. W ciąży wzrost objętości osocza jest większy od wzrostu ilości elementów morfotycznych krwi, co wiąże się ze spadkiem liczby krwinek czerwonych (RBC), hemoglobiny (HGB) i hematokrytu (HCT). W drugim i trzecim trymestrze ciąży spada także o około 10% liczba płytek krwi (PLT). Liczba krwinek białych natomiast (WBC) stopniowo się zwiększa, jednakże zwykle nie przekracza 15000/mm3. Jest to tzw. fizjologiczna leukocytoza.

 

Odczyn Biernackiego (szybkość opadania krwinek czerwonych) ulega w drugiej połowie ciąży przyspieszeniu do około 30-70 mm/godz. - wartości dla kobiet nieciężarnych mieszczą się w granicach 3-15 mm/godz.

Organizm kobiety, chcąc zabezpieczyć się przed możliwym krwotokiem okołoporodowym, zwiększa stężenie czynników krzepnięcia (m. in. fibrynogenu, czynnika II, VII, VIII, IX, X, XII i czynnika von Willebranda), wzrasta także aktywacja płytek krwi. Obniżeniu ulega natomiast aktywność fibrynolityczna.

 

Warto zatrzymać się także nad zmianami, które zachodzą w układzie moczowym kobiety ciężarnej. Zaobserwować można zwiększoną diurezę (objętość wydalanego moczu) - w 3 trymestrze ulega ona wzrostowi nawet o 25% w porównaniu z kobietą, która nie jest w ciąży, co uwarunkowane jest wzmożoną filtracją kłębuszkową w tym okresie.

 

Ze względu na upośledzoną zdolność zagęszczania moczu zmniejsza się jego ciężar właściwy. Z uwagi na zmiany w czynności cewek nerkowych, inne jest przesączanie i wydalanie wielu substancji, dlatego dochodzić może do fizjologicznego białkomoczu, glukozurii (obecności glukozy w moczu) czy aminoacydurii (wydalanie wraz z moczem aminokwasów).

 

W trakcie ciąży może pojawić się także fizjologiczna leukocyturia (obecność białych krwinek w osadzie moczu) oraz erytrocyturia (obecność erytrocytów w osadzie moczu - jest to wynikiem przekrwienia ściany pęcherza moczowego), jednakże ich stwierdzenie wymaga poszerzonej diagnostyki w kierunku możliwego zakażenia dróg moczowych.

 

2019-05-10