Co warto wiedzieć o terminie porodu?

Nie raz zdarza się tak, że kobieta ciężarna ma w swojej karcie ciąży wpisane dwie, często znacznie rozbieżne, daty, które mają określać termin porodu. Najczęściej jedna z nich jest wyliczana na podstawie daty ostatniej miesiączki, a druga z badania USG. Która z nich jest  bardziej prawdziwa?? A no właśnie, tutaj ciężko to jednoznacznie określić.

Nie mniej jednak właściwy przebieg opieki nad kobietą w ciąży wiąże się z wiarygodnym określeniem wieku ciążowego, czyli właśnie czasu trwania ciąży. Niestety większość kobiet nie zna dokładnej daty zapłodnienia, dlatego termin porodu określa się orientacyjnie w oparciu o datę pierwszego dnia ostatniej miesiączki. I tutaj też nie rzadko pojawia się problem, ponieważ albo kobieta nie pamięta tej daty, albo po prostu ma tak rozregulowane cykle miesiączkowe, że patrząc na podaną przez nią datę ostatniego krwawienia, powinna już dawno być w domu z różowym bobaskiem na rękach.

 

Średnio czas trwania ciąży wynosi 280 dni (40 tygodni), licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki w 28-dniowym cyklu miesiączkowym, lub 266 dni (38 tyg.) od ostatniej owulacji. W tych obliczeniach przydatna jest tzw. reguła Naegelego, którą posługują się najczęściej lekarze i położne w swojej pracy. Obliczając termin porodu regułą Naegelego, uwzględniamy pierwszy dzień ostatniej miesiączki oraz długość cyklu. A oto wzór:

 

Termin porodu = pierwszy dzień ostatniej miesiączki + 7 dni - 3 miesiące + 1 rok +/- X dni

(X dni = różnica dni cyklu kobiety od cyklu wzorcowego, czyli 28-dniowego)

 

W cyklu fizjologicznym owulacja, a zatem i zapłodnienie powinno nastąpić około14 dni przed terminem spodziewanego kolejnego krwawienia miesiączkowego. W związku z tym przy cyklu 26-dniowym termin porodu przesuwa się o 2 dni do przodu (kobieta rodzi wcześniej w porównaniu do cyklu 28- dniowego), a w razie cyklu 32-dniowego o cztery dni do tyłu, czyli kobieta rodzi później w porównaniu do cyklu 28-dniowego.

 

Dlatego też, jak już wspomniałam, ustalenie wieku ciążowego na podstawie terminu ostatniej miesiączki może być mniej wiarygodne u kobiet z nieregularnymi cyklami miesiączkowymi. Prawidłowa ocena wieku ciążowego jest ważna, ponieważ może uchronić przed nieuzasadnioną indukcją porodu czy błędnym rozpoznaniem zaburzeń wzrastania płodu.


W celu potwierdzenia, bądź skorygowania przewidywanego terminu porodu wykonuje się badanie ultrasonograficzne (USG), podczas którego dokonuje się kilku pomiarów płodu:

długość ciemieniowo-siedzeniowa (CRL – crown-rump length) – dokonywany przed 10. tygodniem ciąży,
pomiar dwuciemieniowego wymiaru główki płodu (BPD – biparietal diameter) – dokonywany między 8. a 22. tygodniem ciąży.


W kolejnych trymestrach ciąży, oceny wieku ciążowego można dokonać na podstawie pomiaru kości udowej (FL – femur length), a także wymiaru móżdżku (TCD – transverse cerebellar diameter).


Należy jednak pamiętać, że określenie wieku ciążowego w pierwszym trymestrze ma największe znaczenie, ponieważ tempo wzrastania każdego dziecka może się różnić, więc późniejsze pomiary mogą być mniej wiarygodne i nie powinny wpływać na ustalony wiek ciąży w początkowym okresie jej trwania. Ponadto przyjmuje się, że jeżeli różnica dni między datą ustaloną z miesiączki a tą z USG wynosi < 5 dni, wówczas bierze się pod uwagę datę ustaloną z ostatniej miesiączki, jeśli jednak ta różnica wynosi > 5 dni, wtedy skłaniamy się ku dacie wyznaczonej przez lekarza podczas badania USG.


Najbardziej wiarygodnym terminem porodu jest ten wyznaczony z daty zapłodnienia, oczywiście jeżeli kobieta jest w 100 % pewna, kiedy ono następiło. Sprawę znacznie ułatwia regularne występowanie miesiączek, samoobserwacja cyklu przez kobietę, bądź po prostu wyraźne, choć często subiektywne objawy owulacji, np. odczuwalny ból owulacyjny w dniu jajeczkowania.


Wyliczenie terminu porodu, jeżeli przyszła mama dokładnie zna datę poczęcia, jest bardzo łatwe. Wiedząc że ciąża trwa dokładnie 266 dni od chwili zapłodnienia, wystarczy od podanej daty odjąć 7 dni i trzy miesiące oraz dodać rok:

Termin porodu = data zapłodnienia - 7 dni - 3 miesiące + 1 rok

 

Kobiety, które prowadzą samoobserwację, poprzez codzienny pomiar temperatury podstawowej ciała, nie tylko mogą wychwycić dzień owulacji, ale również moment zagnieżdżenia się zarodka w błonie śluzowej macicy.


Podstawową temperaturę ciała mierzy się rano przed wstaniem z łóżka w jamie ustnej, w odbycie lub w pochwie po co najmniej 6-cio godzinnym odpoczynku nocnym. Ponadto należy wykluczyć choroby przebiegające z podwyższeniem temperatury. W przypadku cyklu trwającego 28 dni skok temperatury, związany z działaniem progesteronu, następuje zwykle 13 - 14 dnia cyklu tj. około jednego dnia po owulacji.

 

W przypadku, kiedy dojdzie do zapłodnienia i rozwija się ciąża, podwyższona temperatura ciała utrzymuje się przez co najmniej 18 dni, a 21. dnia można już śmiało mówić o ciąży. Do wyliczenia terminu porodu przyjmuje się zatem dzień skoku temperatury ciała.


Kolejnym, chociaż mniej dokładnym sposobem oznaczenia terminu porodu jest określenie czasu odczuwania pierwszych ruchów płodu przez matkę. Przyjmuję się, że statystycznie:
pierwiastki, czyli kobiety, które spodziewają się pierwszego dziecka, odczuwają pierwsze ruchy maluszka pod koniec 20. tygodnia,
wieloródki – pod koniec 18. tygodnia, jednak dość często  już pod koniec 16. czy 17. tygodnia ciąży.

 

Pierwiastki często nie potrafią jednoznacznie podać daty pierwszych ruchów, ponieważ nie wiedzą czego się spodziewać i po prostu to przegapiają, co oczywiście nie jest niczym złym, a raczej zrozumiałym. Ponadto wiele kobiet często traktuje za ruchy płodu np. ruchy jelit.


Wysokość dna macicy zmieniająca się w poszczególnych tygodniach ciąży również może posłużyć do orientacyjnego określenia terminu porodu. Nie jest jednak zbyt wiarygodnym sposobem, ponieważ jak już wspomniałam, każde dziecko rośnie w swoim tempie, poza tym każda kobieta ma inną budowę ciała, inaczej przybiera na wadze, a także ilość płynu owodniowego może się znacznie różnić u poszczególnych ciężarnych.

 

A oto jak kształtuje się w przybliżenie wysokość dna macicy w poszczególnych tygodniach ciąży:
koniec 16. tygodnia – jeden - dwa palce ponad spojeniem łonowym,
koniec 20. tygodnia – dwa - trzy palce poniżej pępka,
koniec 24. tygodnia - na wysokości pępka,
koniec 28. tygodnia – dwa - trzy palce powyżej pępka,

koniec 32. tygodnia - w połowie odległości pomiędzy pępkiem a wyrostkiem mieczkowatym (dolna część mostka),
koniec 36. tygodnia - przylega do łuków żebrowych,
koniec 40. tygodnia - jeden-dwa palce poniżej łuków żebrowych.

 

W pierwszych dniach 37. tygodnia ciąży dno macicy obniża się do wysokości z końca 36. tygodnia ciąży. Tak więc licząc od momentu, kiedy dno macicy zaczyna opadać, do porodu pozostaje ok. 2 - 4 tygodnie, przy czym u pierwiastek częściej cztery, a u wieloródek 3 tygodnie.


Zapewne każda z nas chciałaby znać dokładną datę porodu swojego dziecka. Jednak nie jest to do końca możliwe. Po pierwsze tylko niewielki procent dzieci rodzi się w wyznaczonych przez lekarzy czy położne terminach w związku z małą wartością predykcyjną większości z powyższych metod, a po drugie – okres przebywania płodu w brzuchu mamy nie zależy od kalendarza, tylko od indywidualnych predyspozycji genetycznych dziecka oraz od stanu zdrowia jego mamy.

 

To dlatego niektóre dzieci rodzą się po 38 tygodniach ciąży, a inne nawet po 42. Dlaczego więc wszyscy tak bardzo zwracają uwagę na tą rubrykę w karcie ciąży? Przede wszystkim dla dobra dziecka, ponieważ określenie przynajmniej zbliżonego terminu porodu, to informacja niezbędna do obliczenia okresu wydolności łożyska. Po przekroczonym terminie porodu może przestać prawidłowo funkcjonować, co stanowi zagrożenie dla dziecka. Dlatego wówczas kobiety są poddawane częstym badaniom KTG, a nawet kierowane do szpitala na obserwację.


A na koniec ciekawostka :)


W naszym kraju najwięcej porodów przypada na lipiec, sierpień oraz wrzesień. Najmniej dzieci rodzi się późną jesienią i zimą. Dzieje się tak, ponieważ wiele kobiet woli rodzić latem, gdy warunki pogodowe sprzyjają pierwszym spacerom, więc często planują czas ewentualnego poczęcia. A częściowo wynika to z tego, że zimą szybciej zapada zmrok i jest mróz, więc wcześniej i chętniej lądujemy z partnerem w ciepłym łóżku ;) 

 

A kiedy Ty spodziewasz się Swojego Maluszka??

 

2017-05-04