Zespół Reye'a czyli o kwasie acetylosalicylowym w ciąży

Zespół Reye'a to potencjalnie śmiertelna choroba, która może być skutkiem przyjmowania leków zawierających kwas acetylosalicylowy, czyli powszechnie znaną aspirynę. Zespół ten najczęściej występuje u dzieci, które w czasie infekcji przyjmowały salicylany. Chociaż schorzenie występuje bardzo rzadko, to umieralność wynosi od 20 do 50  procent, gdyż bardzo często prowadzi do ostrej encefalopatii, obrzęku mózgu oraz ciężkiej niewydolności wątroby. Zespół Reye'a najczęściej rozpoznaje się u dzieci w wieku od 4 do 12 lat, jednak może dotknąć także osoby dorosłe i noworodki, stąd też artykuł na Znanej Położnej.

Nie wiadomo, co jest główną przyczyną zespołu Reye'a, ale zaobserwowano, że chorobę najczęściej rozpoznaje się u dzieci, które podczas infekcji wirusowych były leczone preparatami zawierającymi w swoim składzie kwas acetylosalicylowy, czyli popularną aspirynę czy też polopirynę. W związku z tym stosowanie preparatów z kwasem acetylosalicylowym jest przeciwwskazane u dzieci i nastolatków. Pamiętaj, że wiele leków dostępnych bez recepty zawiera salicylany, dlatego przed ich podaniem dziecku, należy dokładnie przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania, bądź skonsultować taką decyzję z lekarzem.

 

Prawdopodobieństwo wystąpienia tego niebezpiecznego dla zdrowia dzieci zespołu zwiększa również przebycie takich chorób, jak grypa, świnka, ospa, różyczka oraz oraz infekcji wywołanych przez rynowirusy i adenowirusy. W niektórych przypadkach zespół Reye'a może być także wywołany przez narażenie organizmu na działanie toksyn, takich jak środki owadobójcze, herbicyty, czy też rozpuszczalnik do farb.

 

Objawom zespołu Reye'a zwykle nie towarzyszy gorączka, a do głównych jego objawów zalicza się: gwałtowne i obfite wymioty, biegunkę, senność, zaburzenia mowy, splątanie, drgawki, drażliwość, problemy ze słuchem i wzrokiem, trudności w oddychaniu, spłycenie oddechu, aż w końcu nawet utrata przytomności.

 

W celu rozpoznania zespołu Reye'a przeprowadza się między innymi badania krwi, które wykazują wzrost aktywności enzymów wątrobowych, wzrost stężenia amoniaku, obniżony poziom glukozy i zwiększone stężenie leukocytów, a lekarz równocześnie powinien wykluczyć inne choroby, które dają podobne co zespół Reye'a objawy, tj. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, zapalenie wątroby, zatrucia lekami i toksynami, choroby metaboliczne. Leczenie opiera się na natychmiastowej hospitalizacji, nawodnieniu dziecka i podtrzymywaniu jego funkcji życiowych. Nawet jeżeli dziecko przeżyje to powikłania mogą być bardzo poważne.


Pewnie zastanawiasz się, po co poruszam ten temat w tym miejscu? Otóż, odpowiedź jest prosta. Dziecko kobiety, która pod koniec ciąży przyjmowała kwas acetylosalicylowy w dużych dawkach, jest zagrożone zachorowaniem właśnie na zespół Reye'a...


Podobnie jak w przypadku wszystkich niesteroidowych leków przeciwzapalnych, aspiryna jako np. lek na ból głowy, może być stosowana w ciąży jedynie wtedy, kiedy korzyści płynące z jej zażycia przewyższają ryzyko dla rozwijającego się dziecka. W początkowym okresie ciąży zastosowanie aspiryny może mieć miejsce jedynie na wyraźne zalecenie i pod kontrolą lekarską ze względu na potencjalne problemy z zagnieżdżaniem się zarodka i ryzykiem poronienia.

 

Co prawda, jak wykazały niedawne badania zespołu naukowców w Bethesda, niewielka dawka aspiryny dziennie zwiększa szanse na zajście w ciążę i donoszenie jej, ale jedynie u tych kobiet, które niedawno poroniły (przed 20. tygodniem ciąży) lub urodziły martwe dziecko.


Kwas acetylosalicylowy ma działanie rozrzedzające krew i usprawniające jej swobodne krążenie, przez co zmniejsza się ryzyko tworzenia niebezpiecznych zakrzepów w pępowinie. Należy pamiętać, że dawkę ustala specjalista i tylko on może zlecić przyjmowanie aspiryny ciężarnej kobiecie. Kwas acetylosalicylowy zwiększa przepływ krwi do macicy, co wpływa na zwiększenie szans na zapłodnienie. Zmniejsza to bowiem ryzyko rozwoju w czasie ciąży stanu przedrzucawkowego ze wszystkimi jego powikłaniami. Jeśli ów stan nie jest leczony, niesie duże ryzyko dla matki i dziecka.

 

Podanie leku zawierającego kwas acetylosalicylowy skutkuje przywróceniem równowagi w organizmie kobiety, a tym samym uratowaniem jej i dziecka. Końcowe tygodnie ciąży są z kolei zdecydowanym przeciwwskazaniem do przyjmowania kwasu acetylosalicylowego przez matkę, gdyż może wywołać wiele potencjalnie groźnych skutków ubocznych, np. wydłużyć czas ciąży, spowodować nadmierne krwawienie w czasie porodu (działanie przeciwzakrzepowe aspiryny) i wydłużyć sam poród hamując akcję skurczową macicy.

 

Ponadto dzieci kobiet, które regularnie zażywały aspirynę w trakcie ciąży, częściej rodziły się z rozszczepem podniebienia, wadami serca, a także miały mniejszą masą urodzeniową niż inne noworodki. Aspiryna może również spowodować przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego u dziecka, doprowadzając tym samym do niewydolności krążeniowej.

 

Przeciwwskazaniem do stosowania aspiryny jest również cały okres karmienia piersią. Jeżeli kobieta jest zmuszona zażywać kwas acetylosalicylowy – karmienie piersią musi ona na ten czas przerwać, gdyż lek przenika do mleka stwarzając ryzyko wystąpienia zespołu Reye'a u dziecka. Ponadto warto pamiętać, że w pierwszym tygodniu po porodzie leki osiągają większe stężenie w mleku niż w kolejnych tygodniach, natomiast po 2–3 tygodniach mleko dojrzałe zawiera dużo wody, laktozy i tłuszczu, a mniej białek, elektrolitów, a także leków.

 

 

2018-12-20