Badanie moczu to jedno z najczęściej wykonywanych badań, na podstawie którego możliwe jest zdiagnozowanie wielu różnych chorób i dolegliwości. Jednymi z najczęściej wykrywanych składników moczu, które świadczyć mogą o różnych nieprawidłowościach oraz schorzeniach, są szczawiany wapnia.
Szczawiany wapnia mają postać niewielkich kryształków, które wykrywa się w moczu stosunkowo często - są całkiem naturalnym składnikiem moczu. Jednak warto pamiętać, że gdy organizm jest zdrowy, występują w niewielkich ilościach. Niepokoić może to, że w nadmiarze są jedną z najczęstszych przyczyn kamicy nerkowej.
Aby kryształy szczawianów powstały w moczu, konieczne są czynniki, które sprzyjają krystalizacji, np. nadmiar magnezu, wapnia, cytrynianów i mukopolisacharydów, a także kwaśne pH. Kiedy nie dochodzi do prawidłowego rozpuszczenia się szczawianów w moczu, wówczas wytrąca się ich osad, co prowadzi do powstania kamieni nerkowych lub kamieni w innej części dróg moczowych. Norma poziomu szczawianów wapnia w moczu wynosi 10 - 35 mg/dobę.
Oznacza to, że szczawiany wapnia w moczu powinno się analizować na podstawie dobowej zbiórki moczu. Jeśli chodzi o normę wydalania wapnia z moczem, jest ona różna dla kobiet i dla mężczyzn. Dla kobiet wynosi mniej niż 250 mg/dobę, natomiast u mężczyzn mniej niż 300 mg/dobę. Szczawiany wapnia w moczu mogą być spowodowane nabytymi chorobami, ale mogą także być związane z nieprawidłowościami o charakterze wrodzonym. Ich znacznie przekroczona norma najczęściej wskazuje na kamicę nerkową. Szacuje się, że dotyczy ona aż 5 procent populacji.
Szczawiany wapnia w moczu mogą występować również u dzieci. Taki stan może wskazywać na różne dolegliwości, a najczęstszą z nich jest tzw. hiperkalciuria. Pierwotna występuje wtedy, gdy organizm wydala nadmierną ilość jonów wapnia w wyniku wad genetycznych, natomiast hiperkalciuria wtórna jest najczęściej spowodowana chorobami jelit i/lub niewłaściwą dietą. Niektóre produkty spożywcze sprzyjają występowaniu licznych szczawianów wapnia w moczu. Są to przede wszystkim rośliny, które zawierają duże ilości kwasu szczawiowego. Do tej grupy zaliczamy między innymi szczaw, szpinak, kapustę, cytrynę, rabarbar, kakao, a także herbatę. Również woda butelkowana wysocezmineralizowana nie pozostaje obojętna w tym aspekcie dla naszego organizmu z racji zbyt wysokiej podaży minerałów.
Nadmierne wydzielanie wapnia z moczem może mieć wiele różnych przyczyn, np. obfite wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym, które może być związane z nieprawidłową dietą bogatą w wapń, sód, białko i węglowodany, ale za to ubogą w potas i fosforany. Za nadmierne wchłanianie wapnia może także odpowiadać nadmiar witaminy D.
Inną przyczyną hiperkalciurii u dzieci jest nadmierne uwalnianie wapnia z kości. Taki stan może wiązać się przede wszystkim z przerzutami nowotworowymi do kości, unieruchomieniem, nadczynnością przytarczyc, szpiczakiem, a także intensywną terapią z użyciem sterydów. Choroba ta może być także spowodowana na przykład cukrzycą, w której przebiegu możliwe jest mniejsze wchłanianie zwrotne wapnia w kanalikach nerkowych.
Jako że liczne szczawiany wapnia w moczu mogą wskazywać na różne schorzenia i dolegliwości, to wyniki, które odbiegają od normy, powinny być koniecznie skonsultowane z odpowiednim specjalistą. Prawdopodobnie lekarz zaleci kolejne badania diagnostyczne, m.in. USG układu moczowego.
2020-01-09
