Zaczynasz analizować wszystkie dotychczasowe objawy i wydarzenia w poszukiwaniu czegoś, co mogło Ci umknąć, ale nie - to na pewno nie ciąża i nie odczuwasz żadnych dolegliwości. Faktycznie, obrałaś słuszny kierunek myślowy, gdyż brak miesiączki nie zawsze musi być związany z chorobą. Za stan ten odpowiadają najczęściej przyczyny natury fizjologicznej, prowadzące do wyciszenia cyklicznej aktywności jajników – ciąża, połóg, karmienie piersią czy też klimakterium. Jeśli jednak żadna z tych sytuacji Cię nie dotyczy, możliwe, że mamy do czynienia z wtórnym brakiem miesiączki (amenorrhoea secundaria), który w tej chwili dotyka około 5% dojrzałych płciowo kobiet.

 

Brak miesiączki wymaga wnikliwej diagnostyki, ponieważ ma wiele przyczyn. Co więcej, bardzo często przyczyna może być dość nieoczywista, np. nieprawidłowa masa ciała – czyli okres się spóźnia, bo za dużo lub za mało ważysz. Wbrew temu, co nam się wydaje, różnice w masie ciała mogą mieć ogromny wpływ na Twój cykl miesiączkowy, dlatego ginekolog pewnie zapyta Cię o wzrost, wagę i wyliczy Twój indeks masy ciała (BMI).

 

Przy wyniku mniejszym niż 18,5 lub wyższym niż 35 cykliczne krwawienia ustają. Funkcja endokrynna jajników modyfikowana jest bowiem nie tylko przez hormony przysadki mózgowej, ale też przez hormonopodobne substancje uwalniane przez tkankę tłuszczową. Duża utrata tej tkanki – wskutek anoreksji, bulimii lub drastycznej diety odchudzającej – może spowodować wtórny zanik miesiączki. Nadwaga i otyłość także mogą wiązać się z zaburzeniami hormonalnymi organizmu. Otóż komórki tkanki tłuszczowej wytwarzają i uwalniają czynnik wzrostu o działaniu podobnym do insuliny (IGF). Jego nadmierna produkcja przez tkankę tłuszczową prowadzi nie tylko do braku wrażliwości organizmu na insulinę, czyli do insulinooporności, ale i zaburza rozwój pęcherzyka jajnikowego. Konsekwencją tego jest brak owulacji, nadprodukcja androgenów (męskich hormonów płciowych) przez jajniki i zaburzenia w cyklu miesiączkowym.

Przyczyną braku miesiączki lub bardzo skąpych i rzadkich krwawień może być również PCOS, czyli zespół policystycznych jajników. Charakterystyczną cechą tego schorzenia jest brak owulacji, gdyż dominujący pęcherzyk jajnikowy nie wzrasta, ale obumiera, zmieniając się przy tym w cystę, czyli malutką torbiel. Co miesiąc takich torbieli przybywa. Jeśli masz nadmierne owłosienie typu męskiego (hirsutyzm), łysienie zależne od androgenów, trądzik, łojotok, a także wciąż tyjesz, choć niewiele jesz, wówczas możesz iść tym tropem.

 

Brak miesiączki może być także wywołany przez hiperprolaktynemię. Gdy walczysz bezskutecznie z trądzikiem, nadmiernym owłosieniem, bolą Cię piersi, a nawet zdarza się, że wycieka z nich mleczna wydzielina lub odczuwasz silne bóle głowy i zaburzenia widzenia, to warto sprawdzić poziom prolaktyny we krwi. Jest to hormon wytwarzany w przysadce mózgowej, odpowiadający m.in. za produkcję mleka. Może też modyfikować czynność gruczołów produkujących hormony, takich jak tarczyca i jajniki. Gdy jej stężenie jest za wysokie, zdarza się, że hamuje owulację lub rozregulowuje cykl miesiączkowy. Nadprodukcję prolaktyny może spowodować guz przysadki lub stres.

Kolejnym powodem zaniku miesiączkowania może być przedwczesna menopauza. Na tzw. objawy wypadowe (uderzenia gorąca, zlewne poty, drażliwość, kołatania serca) jesteś przygotowana, gdy zbliżasz się do pięćdziesiątki, ale teraz, tuż przed czterdziestką, w ogóle się ich nie spodziewasz. Tymczasem, takie zaburzenie występuje u 1 na 100 kobiet w podobnym wieku do Twojego. O przedwczesnym wygasaniu funkcji jajników mogą decydować czynniki genetyczne, autoimmunologiczne, infekcyjne czy też jatrogenne. W tym ostatnim przypadku jest ono konsekwencją np. radioterapii, chemioterapii, operacji w obrębie narządu płciowego.

Pozostałe przyczyny braku miesiaczki to m.in.:

 

• niedoczynność lub nadczynność tarczycy,
• hormonalnie czynne guzy jajników bądź nadnerczy,
• niewydolność ciałka żółtego,
• niewydolność podwzgórzowo - przysadkowa spowodowana stresem, intensywnym wysiłkiem fizycznym lub odchudzaniem,
• zrosty wewnątrzmaciczne,
• cukrzyca,
• niektóre leki, np. przeciwdepresyjne, leki na nadciśnienia, nasenne, kortykosteroidy, hormonalne.               

Gdy menstruacja nie pojawia się przez trzy miesiące lub tyle wynoszą odstępy pomiędzy kolejnymi miesiączkami, powinnaś rozważyć wizytę u lekarza. To właśnie on - przede wszystkim na podstawie dobrze zebranego wywiadu - podejmie decyzję, co do zakresu niezbednych badań dodatkowych, które pomogą w postawieniu właściwej diagnozy. Postaraj się więc udzielić ginekologowi wyczerpujących odpowiedzi na pytania dotyczące nie tylko cyklu miesiączkowego, ale także przyjmowanych leków, kłopotów ze zdrowiem i urodą (np. trądzik, nadmierne owłosienie).

Kolejnym etapem diagnostyki jest badanie ginekologiczne, USG dopochwowe i testy hormonalne.  

 

Leczenie braku miesiączki jest zróżnicowane i zależy od natury zaburzeń oraz planów życiowych kobiety. Czasami wystarczy unormować wagę, więcej się ruszać i odstresować. Na ogół jednak potrzebne jest leczenie farmakologiczne.

 

 

2019-11-06