Soranus z Efezu. Starożytne położnictwo

Mało wiemy o starożytnych początkach europejskiego położnictwa. Jedno jest pewne, że Soranus z Efezu żyjący na przełomie I i II wieku naszej ery jest obecnie uznawany za prekursora europejskiego położnictwa oraz ginekologii.

Brakuje rzetelnych źródeł historycznych na temat początków położnictwa. Nie znamy metod, nie wiemy jaki był poziom wiedzy akuszerek przed tysiącami lat. Nie wiemy, z jakimi problemami  musiały się borykać. Jednak rozwój ludzkiej cywilizacji był możliwy tylko dzięki prawidłowo przeprowadzonym porodom...

 

Znane nam najstarsze spisane informacje na temat położnictwa są autorstwa Soranusa z Efezu. W traktacie De arte obsterica morbisque mulierum, Soranus szczegółowo opisał szereg obserwacji akuszerek podczas pracy, przeprowadzonych przez niego badań i nasuwających mu się przemyśleń. W traktacie znalazły się też historie doświadczeń położniczych wielu starożytnych akuszerek.

 

Soranus z Efezu pisał też o szczegółowych obowiązkach akuszerki podczas porodu oraz o odżywianiu, higienie i pielęgnacji niemowląt. Pozostawił nam również opis, kim powinna być akuszerka i jakimi cechami oraz umiejętnościami się wyróżniać. Myśliciel widział ją oczywiście jako profesjonalistkę w swoim zawodzie, posiadającą szerokie i wysokie kompetencje.

 

Grek spowodował zainteresowanie mu współczesnych nauką o obrocie położniczym, jakim jest obrót płodu w łonie kobiety. Systematyzował również wskazania dotyczące przerywania ciąży. Szczegółowo zaprezentował w swoich traktatach dostępne starożytnym metody antykoncepcji.

 

W opisach starożytnego myśliciela znajdziemy opisy i zastosowanie wielu wówczas powszechnie stosowanych narzędzi medycznych. Sam Soranus z Efezu był gorącym orędownikiem krzesła porodowego. Do badań ginekologicznych kobiet stosował z kolei wziernik pochwowy wyposażony w lusterko.

 

Opisy autorstwa Soranusa z Efezu okazały się przydatne wielu kolejnym pokoleniom akuszerek, położnych i ginekologów. Do informacji zebranych w jego traktatach nawiązywał Eucharius Rösslin, twórca pierwszego drukowanego podręcznika dla położnych Ogród różany kobiet ciężarnych i akuszerek (1513).

 

Oczywiście, wiele spostrzeżeń i wyznawanych przez Soranusa teorii może dzisiaj nas nieco śmieszyć. Zgodnie z ówczesnymi poglądami protoplasta położnictwa i ginekologii wiązał ataki histerii u kobiet z zaburzeniami funkcjonowania macicy.

 

2016-05-19