Mięśniaki macicy a ciąża

Ciąża to czas, kiedy kobieta jest standardowo systematycznie poddawana badaniom ginekologicznym oraz badaniom USG, w celu sprawdzenia stanu macicy i rozwijającego się w niej płodu. I to właśnie przede wszystkim w trakcie tych badań ciężarne dowiadują się o obecności mięśniaków macicy.

Mięśniaki macicy mogą pojawić się u kobiety w każdym wieku, ale te Panie, które mieszczą się w przedziale wiekowym 20-50 lat są narażone na wystąpienie mięśniaków o większych gabarytach. A czym w ogóle są owe mięśniaki?

 

Najprościej rzecz ujmując są to duże masy powstałe z komórek tkanki budującej macicę – tkanki mięśniowej - i stąd też ich nazwa. Mają charakter łagodny, osiągają od kilku  do kilkunastu centymetrów i mogą rosnąć wewnątrz – dojamowo lub śródściennie oraz na zewnątrz macicy, zniekształcając ten narząd i zmieniając jego rozmiar. Często rosną w grupach, dlatego kobiety, które mają jednego mięśniaka powinny przygotować się na pojawienie kolejnych. Statystyki podają, że nawet około 50-80% wszystkich kobiet ma przynajmniej jednego mięśniaka, a wśród ciężarnych odsetek ten wynosi 10-30%.

 

Wyróżnia się kilka typów mięśniaków, w zależności od ich usytuowania:


podsurowicówkowe – znajdują się na zewnątrz trzonu macicy i rozrastają się w kierunku błony surowiczej, która pokrywa macicę od strony jamy brzusznej,
śródścienne – rozwijają się w ścianie macicy,
podśluzówkowe – powstają wewnątrz macicy i rosną w kierunku błony śluzowej, która wyścieła jamę macicy,
uszypułowane – połączone z trzonem macicy za pomocą pasma tkanki łącznej (wyglądają jak balonik na sznurku), mogą rozwijać się na zewnątrz i w kierunku jamy macicy.   

 

Najczęściej występuje odmiana mięśniaków rosnąca wewnątrz ścian macicy. Niektóre kobiety mają predyspozycje genetyczne do ich występowania, ale powodem może być także działanie  hormonów- estrogen i progesteron mogą stymulować wzrost komórek, przyczyniając się do wzrostu mięśniaków. W czasie ciąży wzrost poziomu hormonów może skutkować ich powiększeniem się, ale po urodzeniu dziecka rozmiar narośli w większości przypadków zmniejsza się.


Wiele kobiet nawet nie zdaje sobie sprawy z ich istnienia, dopóki nie zajdzie w ciążę, ponieważ często nie dają żadnych objawów. Jednak te naprawdę duże mięśniaki mogą dawać o sobie znać  np. poprzez przedłużające się miesiączki, obfite krwawienia, ból podczas stosunku, zaparcia i wzdęcia, ból nóg lub pleców, a także ból miednicy lub uczucie nacisku.

 

W ciąży u niektórych kobiet  pojawienie się mięśniaka może wiązać się z bólem miednicy i lekkim plamieniem, co wcale nie jest objawem charakterystycznym. Mimo że nie dają zbyt uporczywych objawów, to ich obecność może w niewielkim stopniu zwiększyć ryzyko poronienia i porodu przedwczesnego. Mięśniaki macicy mają, niestety, tendencję do powiększania się podczas ciąży, ale nie musi to jeszcze oznaczać komplikacji.

 

Najwięcej kłopotów sprawiają mięśniaki podśluzówkowe, które powiększając się w kierunku jamy macicy, zniekształcają ją i zajmują miejsce przeznaczone dla dziecka. Często jednak przybierają na wielkości razem z dzieckiem i nie przeszkadzają w jego prawidłowym rozwoju ani w porodzie, chociaż oczywiście istnieje takie ryzyko. Tak usytuowane mięśniaki czasem powodują przedwczesną kurczliwość macicy, co grozi poronieniem lub wcześniejszym porodem.

 

Mięśniaki o dużych rozmiarach mogą doprowadzić również do krwawienia po porodzie, problemów w czasie porodu, zatrzymania akcji porodowej i konieczności wykonania cesarskiego cięcia. Mimo tego, w czasie ciąży, nie zaleca się podejmowania żadnych kroków mających na celu wyleczenie mięśniaków. Mniejszym zagrożeniem dla dziecka są mięśniaki podsurowicówkowe, które rozrastają się w kierunku jamy brzusznej, oraz śródścienne, ponieważ nie zajmują miejsca dziecku i może ono się prawidłowo rozwijać. Czasem jednak duży mięśniak podsurowicówkowy lub śródścienny zlokalizowany na tylnej ścianie macicy uciska na odbytnicę, powodując ból, a gdy wklinuje się w jelito, utrudnia wypróżnianie. Prowadzi to do przewlekłych zaparć, a w skrajnych przypadkach do niedrożności jelit.

 

Ginekolog prowadzący ciążę powinien systematycznie monitorować wzrost mięśniaków i dobrostan dziecka, aby przygotować się na ewentualne komplikacje i w odpowiednim momencie zacząć im przeciwdziałać, a kobieta powinna dość uważnie się obserwować. Jeśli odczuwa niewielki ból, może położyć się i przykładać zimny kompres, by złagodzić dolegliwości, a jeżeli zaczęła obficie krwawić lub odczuwa silny ból, powinna natychmiast zgłosić się do lekarza. Po ciąży mięśniaki powinny się zmniejszyć samoistnie.
           

A co z planami prokreacyjnymi u kobiet z mięśniakami przed ciążą? Jeżeli guzki są małe i nie dają dolegliwości, a ich położenie nie zagraża ciąży, można rozważyć z lekarzem, czy zajść w ciążę, nie zważając na nie. Najczęściej jednak najpierw trzeba się ich pozbyć, wykonując operację oszczędzającą, czyli wyłuszcza się mięśniaki, zachowując całą macicę, po czym zaleca się jak najszybsze zajście w ciążę, aby uniknąć nawrotu schorzenia.

 

Jeśli dojdzie do otwarcia jamy macicy, trzeba założyć wkładkę wewnątrzmaciczną, która działa antykoncepcyjnie, przyspiesza gojenie się operowanego miejsca i zabezpiecza przed zrostami. Po trzech miesiącach wkładkę się wyjmuje i rozpoczyna starania o dziecko. Wówczas poród następuje zawsze poprzez cesarskie cięcie. Innym rozwiązaniem jest przeprowadzenie terapii farmakologicznej octanem uliprystalu. Jest to metoda mniej inwazyjna w stosunku do technik operacyjnych i zalecana jest przede wszystkim młodym kobietom, które jeszcze nie rodziły. Leczenie trwa około trzech miesięcy.

 

 

 

 

2018-03-29